زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

نظام‌الدین عبدالباقی





باقی، میرعبدالباقی، نظام الدین عبدالباقی بن شاه صفی الدین بن حبیب الدین محب اللّه بن شاه خلیل اللّه بن نورالدین نعمة اللّه ولی ، از بزرگان خاندان نعمت اللّهی و وزیر شاه اسماعیل صفوی است.


۱ - خاندان میرعبدالباقی



شاخه ای از این خاندان ، که اعضای آن عمدتاً در هند ساکن بودند، در اواخر قرن نهم مجدداً به ایران آمدند.
خانواده میرعبدالباقی در یزد ساکن شد و شهرت او به «یزدی» از این راه است و لقب « میر » دلالت بر سیادت دارد.

۲ - فعالیت اجتماعی و سیاسی



میرعبدالباقی در زمان خود مسند ارشاد داشته و مورد توجّه مردم بوده و از معدود منتسبان به تصوّف در آن روزگار است که دستگاه صفویّه نسبت به وی بدگمان نبوده است بلکه، برعکس، بعضی از سران دولت ، از جمله نجم الدین ثانی، وزیر شاه اسماعیل اول (حک: ۹۰۵ـ۹۳۰)، مریدش بودند و نجم الدین موقع عزیمت به ماوراءالنهر او را به جانشینی خود منصوب کرد.
میرعبدالباقی با عنایت شاه اسماعیل و منصب صدارت یافت و سپس به مقام وکالت (نمایندگی تامّ الاختیار شاه) ترقی کرد.
[۱] محمدمفیدبن محمود بافقی، جامع مفیدی، ج۳، ص۵۵ـ۵۶، چاپ ایرج افشار، تهران ۱۳۴۰ـ۱۳۴۲ ش، ج ۳، ص ۵۴.
[۲] محمدمعصوم بن زین العابدین معصوم علیشاه، طرائق الحقائق، ج۳، ص۱۰۰، چاپ محمدجعفر محجوب، ج ۳، تهران ۱۳۴۵ ش.
[۳] علیشیربن کیچکنه امیرعلیشیر نوایی، تذکرة مجالس النفائس، ج۱، ص۲۲۷ـ۲۲۸، چاپ علی اصغر حکمت، تهران ۱۳۲۳ ش، ص ۱۳۷.


۳ - وفات



وی همراه شاه اسماعیل در رجب ۹۲۰ در جنگ چالدران شرکت جُست و در این جنگ ، در حالی که بر جای شاه اسماعیل ایستاده بود، به دست عثمانیان کشته شد.
[۴] عبدالحسین نوایی، رجال کتاب حبیب السّیر، ج۱، ص۳۸۳، تهران ۱۳۲۴ ش.


۴ - ازدواج



مناسبات فرزند و جانشین او سیدنعیم الدین معروف به نعمت اللّه ثانی با صفویه بسیار خوب بود، چنانکه شاه طهماسب اول (حک: ۹۳۰ـ۹۸۴) خواهر خود را به ازدواج او درآورد و این پیوند میان خاندان صفوی و نعمت اللّه ی ادامه یافت.

۵ - آثار



میرعبدالباقی را به مهارت در فنّ انشاء ستوده اند.
شعر نیز می‌گفت و دیوان غزلیات داشت و تخلّصش «باقی» بود.
[۵] محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ج۹، ص۱۲۴، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
[۶] محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ج۹، ص۶۸۲، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
[۷] سام میرزا صفوی، تحفه سامی، ج۱، ص۲۲، چاپ وحید دستگردی، تهران ۱۳۱۴ ش.


۶ - فهرست منابع



(۱) لطفعلی بن آقاخان آذربیگدلی، آتشکده آذر، چاپ جعفر شهیدی، تهران ۱۳۳۷ش، ص ۱۲۲.
(۲) محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعه، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
(۳) عبداللّه بن عیسی افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱، ج ۳، ص ۵۹.
(۴) علیشیربن کیچکنه امیرعلیشیر نوایی، تذکرة مجالس النفائس، چاپ علی اصغر حکمت، تهران ۱۳۲۳ ش، ص ۱۳۷.
(۵) محمدمفیدبن محمود بافقی، جامع مفیدی، چاپ ایرج افشار، تهران ۱۳۴۰ـ۱۳۴۲ ش، ج ۳، ص ۵۴.
(۶) سام میرزا صفوی، تحفه سامی، چاپ وحید دستگردی، تهران ۱۳۱۴ ش.
(۷) محمدمعصوم بن زین العابدین معصوم علیشاه، طرائق الحقائق، چاپ محمدجعفر محجوب، ج ۳، تهران ۱۳۴۵ ش.
(۸) عبدالحسین نوایی، رجال کتاب حبیب السّیر، تهران ۱۳۲۴ ش؛

۷ - پانویس


 
۱. محمدمفیدبن محمود بافقی، جامع مفیدی، ج۳، ص۵۵ـ۵۶، چاپ ایرج افشار، تهران ۱۳۴۰ـ۱۳۴۲ ش، ج ۳، ص ۵۴.
۲. محمدمعصوم بن زین العابدین معصوم علیشاه، طرائق الحقائق، ج۳، ص۱۰۰، چاپ محمدجعفر محجوب، ج ۳، تهران ۱۳۴۵ ش.
۳. علیشیربن کیچکنه امیرعلیشیر نوایی، تذکرة مجالس النفائس، ج۱، ص۲۲۷ـ۲۲۸، چاپ علی اصغر حکمت، تهران ۱۳۲۳ ش، ص ۱۳۷.
۴. عبدالحسین نوایی، رجال کتاب حبیب السّیر، ج۱، ص۳۸۳، تهران ۱۳۲۴ ش.
۵. محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ج۹، ص۱۲۴، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
۶. محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ج۹، ص۶۸۲، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
۷. سام میرزا صفوی، تحفه سامی، ج۱، ص۲۲، چاپ وحید دستگردی، تهران ۱۳۱۴ ش.


۸ - منبع


دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «نظام‌الدین عبدالباقی»، شماره۲۹۱.    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.